Türkiye'de E-Ticaret Pazarı Verileri

TÜRKİYE’DE E-TİCARET PAZARI VERİLERİ VE MÜŞTERİ EĞİLİMLERİ

Özet:

Elektronik ticaretin birkaç yılda ulaştığı büyüklük, tüm zamanlar içinde ekonomik anlamda belki de en hızlı değişimin gerçekleşmekte olduğunun ispatıdır. Bugün Ticaretin tanımı yeniden yapılmış ve pazar kavramına değişik boyutlardan yaklaşılmak zorunda kalınmıştır. Bunun sebebi sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişte geleneksel ticaretin yerini elektronik ticaretin almış olmasıdır. Ayrıca elektronik ticaretin diğer gelişen ekonomilerde olduğu gibi Türkiye Ekonomisi üzerine de etkileri olduğu açıkça fark edilmektedir.

Giriş:

İnternet kullanıcılarının ve web sitesi sayısının hızla arttığı günümüzde internetin sunduğu olanaklardan biri olan elektronik ticaretin boyutu da buna bağlı olarak hızla artış göstermektedir. Elektronik ticaretin hacminde meydana gelen bu artış onu, ülkelerin ekonomik, sosyal ve idari yapılarında önemli bazı etkilere sahip hale getirmektedir. Elektronik ticaretin ekonomik etkileri, dünyadaki geleneksel ticaret anlayışından yeni ekonomiye geçiş sürecinin hızlanmasına sebep olmaktadır. Bu etkilerin ekonomilere olan olumlu katkıları ülkelerin elektronik ticaretin gelişmesi yolunda sürekli olarak yeni önlemler alması ve düzenlemelere gitmesi ile doğru orantılı olmaktadır.

ELEKTRONİK TİCARETİN TEMEL EKONOMİK ETKİLERİ

İnternet, askeri amaçlar doğrultusunda geliştirilmesine rağmen, takip eden yıllarda kamu hizmetleri ve akademik faaliyetlere doğru yönelmiştir. Yirminci yüzyılın son on yılı içerisinde ise enformasyon toplumlarında internetin kullanım alanı biraz daha farklı yönde ilerleyerek küreselleşmeye katkıda bulunmuş ve üzerindeki bilgi kaynakları çeşitlenerek çoğalmıştır. Bu dönemlerde domain kuruluş tiplerinden olan ticari kurumlar (com) eğitim ve kamu kurumlarına göre (edu, gov) daha fazla artış göstermiştir. Yani 1990’lı yıllardan itibaren internette ticari faaliyetler daha da yoğunlaşarak; elektronik ticaret hareketleri, birinci dereceden kullanım amacı haline gelmiştir

Makro Ekonomik Etkileri

Elektronik ticaret, gelişmekte olan ülkelerde makro ve mikro ekonomik birimler açısından kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlayacak fırsatlar sunan bir gelişmedir. Gelişmekte olan ülkelerin bu fırsatları değerlendirmesi, elektronik ticaretin önündeki yasal ve kurumsal engellerin kaldırılmasına ve teşvik edilmesine bağlıdır.

TÜRKİYE’DE E-TİCARET PAZARININ DURUMU

Türkiye’de E-Ticaret hızla büyümeye devam etmektedir. En sevindirici gelişme ise; E-Ticaretin ilerleyen yıllarda da büyüyecek olmasıdır. Yakın zamanda düzenlenen E-Ticarette Lojistik konferansında önde gelen firmalar önemli bilgiler paylaşarak E-Ticaret sektörünün şuan bulunduğu durumu ile ilgili görüşlerini paylaştılar.

-          E-Ticaret tüm dünyada büyüyor, geçtiğimiz yıl büyük ülkelerde perakende sektörü yerinde sayarken e-ticaret % 12 büyüdü.

-          Türkiye’de toplam perakende hacmi 310 milyar dolar, fakat e-ticaret henüz bu hacmin çok küçük bir kısmını ancak binde 7’sini teşkil ediyor. Buna rağmen Türkiye’deki 2.5 milyar dolarlık e-ticaret hacmi bugün oldukça dikkat çekici.

-          İnternet üzerinden alışveriş yapmakta olan tüketicileri en çok cezbeden konu ücretsiz kargodur. Ardından ise ücretsiz iade imkanı ve garantili teslim süresi geliyor.

Dünyada E-ticaret sektörü hızla gelişmeye devam ediyor. Türkiye’de ise E-ticaret sektörü 2013 yılını 40 milyar TL ile kapattı. Buda önceki seneye oranla %30 luk bir büyümeyi işaret etmektedir.
Türkiye’de ki internet kullanıcı sayısı 2012 sonu itibariyle 37 milyon kişidir. TÜİK verilerine göre bu kullanıcıların yaklaşık %20 si kişisel kullanım amaçlı online mal ve hizmet alışverişi yapmaktadır. Kredi kartı kullanıcılarının ise yaklaşık %33’ünün internetten alışveriş yaptığı belirlenmiştir. son dönemde mobil internet kullanımında belirgin bir artış kaydedildi. Özellikle genç nüfusta, akıllı telefonlar başta olmak üzere yeni teknolojilere ve 3G internet kullanımına olan ilgi hızla artıyor. 2015 itibarıyla küresel ölçekte ticaretin %40’ının akıllı telefonlar; %34’ünün bilgisayarlar ve %26’sının tabletler üzerinden gerçekleşeceği tahmin ediliyor.

E-TİCARETİN TÜRKİYE’DEKİ HACMİNİN BÜYÜMESİ VE  BU ALANDAKİ YENİ GELİŞMELER

Türkiye’de 12 bin’e yakın e-ticaret sitesi faaliyet göstermektedir. Ülkemizde bu pazar, her yıl yüzde 35-40 civarında büyüme gösteriyor. Türkiye, e-ticarette henüz 15 yıl gibi kısa bir geçmişe sahip olmasına rağmen dünyada e-ticarette en hızlı büyüyen üçüncü ülke olarak dikkat çekiyor. Fransa, İtalya, İspanya, Rusya, Polonya, Brezilya ve Meksika da gelişen pazarlar olarak göze çarpmaya başladı. Global anlamda e-ticaret hacmi 2011 yılında 900 milyar dolar iken 2012 yılında bu rakam 1 trilyon dolara ulaştı. 2013 yılı sonu itibariyle de tüm dünyada 1,6 trilyon doları aşması bekleniyor.

2013 YILINDA E-TİCARETTE BÜYÜYEN ALANLAR

Dünyada birçok ülke de farklı ödeme sistemlerinin öne çıktığını görüyoruz. Maalesef Türkiye’de hala ödeme metotları konusunda sıkıntılar var. İnternette yapılan harcamaların %88’i kredi kartı ile yapılıyor. Kapıda ödeme, EFT/Havale, Mobil Ödeme Sistemleri gibi seçenekler dünya çapında farklı ülkelerde sıklıkla tercih ediliyor. Dünyada mobil ödeme çok yaygın bir ödeme metodu olsa da henüz Türkiye’de bu rakam tüm e-ticaret harcamalarının %1’i civarında.

2013 yılında e-ticarette en çok giyim, ayakkabı ve elektroniğe ilgi vardı. Hizmet ve sosyal ağlardaki yatırımlar ile bu alanlarda hızla büyüyor. Oyun pazarı da hızla gelişerek geniş kitlelere ulaşmış durumda.

2014 YILINDA E-TİCARET ALANINDAKİ BEKLENTİLER

Türkiye’de aynı hızlı büyümenin devam etmesini bekliyoruz. 2014’te e-ticaret hacminin 50 milyar liraya ulaşmasını hedefliyoruz. 2015 yılında ise bu rakamın 60 milyar lira olacağını öngörüyoruz. Türkiye’de girişimciliğin çok konuşulacağı bir yıl bizi bekliyor. Türkiye’deki pek çok firmaya 2014’te yabancı yatırım bekleyebiliriz. Var olan oyuncular ve sektöre katılacak yeni yatırımlarla rekabet de artacak. Tüm bunların yanında 2014’te internet kullanıcılarının sayısında artış bekleniyor. 2015 itibarıyla küresel ölçekte ticaretin %40’ının akıllı telefonlar; %34’ünün bilgisayarlar ve %26’sının tabletler üzerinden gerçekleşeceği tahmin ediliyor.

TÜRKİYE’NİN E-TİCARET HARİTASI

Farklı kategorilerdeki e-ticaret sitelerinin verilerini kapsayan ETİD araştırmasına göre, e-ticaret sitelerini kullanan kadınlar en çok giysi ve dekoratif ürün alışverişi yaparken, erkekler daha çok fonksiyonel ve teknolojik ürünler satın alıyor. Türkiye’de internet üzerinden alışverişin yüzde 77’si Marmara, Ege ve İç Anadolu olmak üzere üç bölgede gerçekleşiyor.
Yüzde 48’lik oranı ile Marmara Bölgesi e-ticareti en yoğun olarak kullanan bölge olurken, onu yüzde 16 ile İç Anadolu ve yüzde 13 ile Ege izliyor. İl bazında bakıldığında ise en çok alışveriş yapılan illerin İstanbul, Ankara ve İzmir olduğu görülüyor. Bu üç ili Bursa, Antalya ve Kocaeli izliyor.

İstanbul en çok teknoloji ve giyim ürünleri satın alıyor;

İstanbul, özel alışveriş kategorisinde en çok giyim ve aksesuara harcama yaparken, "fırsat" kategorisinde yeme-içme kategorisi öne çıkıyor. İstanbulluların sanal yapı marketlerden en çok satın aldıkları ürün ise gardrop.

Teknoloji ürünlerinde televizyon, cep telefonu ve bilgisayarlar ilk sıralarda yer alırken, tüketiciden tüketiciye satış yapan sitelerde giyim ve kitap/dergi satışlarının yoğun olduğu görülüyor.

Ankara’da Klima Satışları Yoğun

Başkent Ankara, özel alışveriş sitelerinden en çok giyim ve hediyelik eşya; fırsat sitelerinden ise turizm ve seyahate yönelik fırsat satın alıyor. Sanal yapı marketlerde en çok satılan ürün klima olurken, teknolojik ürünlerde tablet bilgisayar; tüketiciden tüketiciye satış sitelerinde ise masaüstü bilgisayar ilk sırada yer alıyor.

2011 YILI E-TİCARET RAPORU

E-Ticaret üzerinden alışverişi tercih edenler işlem başına 172 TL ödedi. E-Ticarette alışveriş hız kazandı. 2011 ilk üç ayında ,dakikada ortalama 217 adet işlem yapıldı.Ciroda yüzde 96 artış gösteren hizmet sektörü ilk üç ayda harcama rekoru kırdı. Bankalar arası Kart Merkezinin 2011 e–ticaret verilerine göre, mart ayı sonu itibariyle yerli ve yabancı kredi kartları ile farklı elektronik ticaret sitelerinden yaptığımız harcamaların işlem adedi geçtiğimiz yılın aynı dönemine oranla yüzde 40 oranında artarak 28 milyon 96 bin 690 adedi buldu.Geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 45 oranla artan e-ticaret cirosu ise 3 ayda 4 milyar 843 milyon 500 bin TL’ye ulaştı.

SONUÇ

Elektronik ticaretin getirdiği makro ekonomik avantajların dezavantajlarına oranla çok daha yüksek düzeyde olması, ekonomik anlamda onun benimsenmesine ve ona teveccüh edilmesine yeterli sebep olmaktadır. Ayrıca üretim maliyetlerini azaltıcı etkide bulunması, rekabet gücüne olumlu katkıda bulunması, fiyatlar genel seviyesinde azalmaya yol açması ile fiyatlarda istikrarın sağlanmasına olumlu etkide bulunması, daha basit işletme ve pazar yapısı ve yeni iş olanaklarının ortaya çıkması ile dezavantajlarını telafi edebilecek bir istihdamın gerçekleşmesine sebep olması, elektronik ticaretin temel ekonomik etkilerinin çerçevesini oluşturmaktadır.

Türkiye’de de bu konu ile ilgili gerekli düzenlemelere gidilmesi yönünde yol gösterici olması amacıyla kurullar ve kuruluşlar oluşturulmasına rağmen elektronik ticaretin gelişmesi yolunda daha ileriye gidilememesi ve elektronik ticaretin önündeki engellerin ortadan kaldırılması doğrultusunda önlemler alınmaması hatta ilave engellerin ortaya çıkarılması elektronik ticaretteki gelişmelerin çoğu ülkelerden daha düşük seviyede oluşmasına sebep olmaktadır. Türkiye’nin ekonomik yapısı, söz konusu düzenlemelerin gerçekleştirilmesi sonucunda elektronik ticaretin hızlı bir gelişme göstermesine olanak tanımaktadır.

KOBİLER

1-)Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ'ler)

Kısaca KOBİ'ler olarak bilinen küçük ve orta boy işletmeler, her ülkede olduğu gibi ülkemiz ekonomisinde de son derece önemli bir yer ve ağırlığa sahip olmakta ve adeta ekonomik canlılığın bir barometresi ya da göstergesi durumundadırlar. Zira küçük ve orta ölçekli işletmeler yalnızca büyük işletmelerin ürettiği aynı mal ve hizmetleri üretip onları rekabetçi ortama çekerek ekonomik canlılık kazandıran birimler değil, aynı zamanda büyük işletmelerin kullandıkları mamul ve yarı mamül girdileri üreterek onların gelişimini de tamamlarlar Diğer bir deyişle, bir yandan kendi başlarına büyüklerle rekabet içinde nihai . ürün ve hizmet üretmek suretiyle ekonomik kalkınmaya katkıda bulu­nurken; diğer yandan da büyük işletmeleri tamamlayarak veya destekleyerek birlikte katkıda bulunurlar. Böylece ekonomilerde bir yan sanayi oluşturarak büyük işletmelerle bir ortak yaşam kurarlar.

Ülkemizde olduğu kadar hemen hemen tüm dünya ülkelerinde KOBİ'ler,; sayısal miktar, istihdam hacmi, üretim değeri, gelişmeye olan katkıları, mülkiyetin tabana yayılması, ekonomik açıdan serbest rekabete dayalı piyasa ekonomisinin ve sosyal bakımdan toplumsal is­tikrarın temel unsurudur.

Tüm    ülkelerde     KOBİ'lerin     toplam   işletmeler   içindeki   oranı % 96'dan fazladır. Almanya. Fransa ve Japonya'da bu oran % 99'dur. Öte   yandan,   tüm   ülkelerde   istihdama   en   fazla   katkıda   bulunan işletmelerdir. Örneğin ABD'de KOBİ'lerin toplam istihdam içindeki payı % 58: Japonya ve İtalya’da ise % 80'den fazladır.

Tüm ülkelerde olduğu kadar Türkiye'de de 1990 yılı verilerine göre tüm işletmelerin % 99.2' sini oluşturan, toplam istihdamın % 53'ünü sağlayan, toplam yatırımın % 26.5'ini gerçekleştiren ve ya­ratılan katma değer içinde % 38 oranında pay sahibi olan KOBİ'lerin ekonomi içinde büyük bir yeri ve ağırlığı bulunmaktadır. Öte yandan, ülkemizde sektörel bazda katkılarına bakıldığında KOBİ'lerin toplam işletmelerin tarım sektöründe % 99.9' ini, sanayi sektöründe % 98.6'sını, ticaret ve hizmet sektöründe % 98.5'ini oluşturduğunu; is­tihdam bakımından KOBİ'lerde çalışanların tarım sektöründe % 99.8, sanayi sektöründe % 45.6 ticaret sektöründe % 90.0 pay tuttuğunu; toplam üretimin tarım sektöründe % 95.0'inin ve sanayi sektöründe % 45.4'ünün yine KOBİ'ler tarafından üretildiğini belirtebiliriz.